Zegary w każdym mieście wybijają inną godzinę, czyli w jaki sposób można postrzegać czas?

zegarek

Czy wiecie, że czas można postrzegać nie tylko patrząc na zegarek? Można odczuwać czas jako koło dnia, który codziennie odradza się na nowo. Jest więc możliwe życie zgodnie z naturą i chodzenie spać z kurami, ale możliwe jest też postrzeganie czasu w sposób postmodernistyczny, czyli oglądając dużo telewizji i nie odróżniając nocy od dnia. Można także postrzegać czas jako zmierzający do Sądu Ostatecznego – tak właśnie myślano w średniowieczu.
A czy wiecie, że istniały też na świecie plemiona, które w ogóle nie znały pojęcia czasu historycznego i następstwa po sobie zdarzeń? – plemiona, które wrzucały przeszłość do jednego bezczasowego worka.
Jak jeszcze można postrzegać czas?

Czas a język, czyli nie ma przeszłości ani przyszłości

Amerykański językoznawca Benjamin Lee Whorf i amerykański antropolog Edward Sapir prowadzili badania nad językiem i sposobem myślenia południowoamerykańskich Indian i doszli do wniosku, że w postrzeganiu przez daną społeczność czasu dużą rolę odgrywa struktura języka. Na przykład język społeczności Hopi nie odróżnia przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Plemię Hopi nie dzieli więc czasu na przeszłość, teraźniejszość i przyszłość, ale na czas rzeczywisty i prawdopodobny.
ciekawostka: w społeczności tej małą rolę odgrywa historia, ponieważ niemożliwe jest myślenie historyczne.

zegarek
zegarek

Postmodernistyczne poczucie czasu – czasy wyrwane z kontekstu

Ciekawe jest też postmodernistyczne odczucie czasu. Postmodernizm to prąd myślowy, który wprowadził do kultury poczucie, że wiele rzeczy jest względnych. Nie ma prawdy przez duże P i każdy rodzaj myślenia jest ważny. W związku z tym wiele rzeczy w kulturze jest fragmentarycznych, wyrwanych z kontekstu. Takie jest również poczucie czasu – bez ciągłości przyczynowo – skutkowej. Mówi się też o przeroście odczucia czasu teraźniejszego.
ciekawostka: wpływ na ukształtowanie takiego poczucia czasu bez żadnej ciągłości ma telewizja, która pokazuje rzeczy często wyrwane z przeszłości i będące częścią czasu teraźniejszego.

Czas historyczny i przeszłość jako worek

Żyjemy w takich czasach, w których istotna jest kolejność następujących po sobie zdarzeń. Ale czy zdajemy sobie sprawę z tego, że czas historyczny nastawiony właśnie na tę kolejność jest tylko jednym z rodzajów odczuwania czasu?
Co ciekawe, w średniowieczu była bardzo charakterystyczna kronikarska odmiana czasu historycznego i życie w dużej mierze składało się z relacjonowana kolejności zdarzeń. Co było po czym – to było bardzo ważne.
Myślenie historyczne nabrało bardziej rozwojowego wymiaru dopiero po rewolucji francuskiej. Historycy uważają, że wpływ Rewolucji Francuskiej na postrzeganie czasu jest bardzo duży, gdyż właśnie wówczas zakwestionowany został po raz pierwszy w historii naturalny stan rzeczy i pokazano jego zmienność w czasie. Czyli na przykład zakwestionowano króla na tronie.
ciekawostka: dla niektórych kultur nasze historyczne postrzeganie czasu jest bardzo dziwne, gdyż na przykład Indie aż do okresu brytyjskiej kolonizacji traktowały przeszłość jako rodzaj worka, w którym nie istniała kolejność. Mieszkańcy Indii zaczęli myśleć w kategoriach czasu historycznego dopiero po przyjęciu kultury brytyjskiej.

Czas teologiczny, czyli za godzinę mam spotkanie biznesowe

Teologiczne postrzeganie czasu jest nastawione na cel, do jakiego zmierzamy. I mimo że czas teologiczny kojarzy się głównie z kościołem, może on mieć zarówno wariant religijny jak i świecki. Wariant religijny dominował w czasach średniowiecza. To właśnie wówczas postrzegano czas jako zmierzający do Sądu Ostatecznego.
Z kolei świecki wariant czasu teologicznego skupia się na idei postępu i nowoczesności. Dużą rolę w postrzeganiu czasu jako nakierowanego na postęp miała teoria ewolucji Darwina mówiąca o tym, że wraz z kolejnymi pokoleniami dochodzi do rozwoju ludzkości.
ciekawostka: w średniowieczu istniało przekonanie o tym, że postęp zmierza w odwrotnym kierunku, czyli przeszłość widziano jako dynamiczną i młodą, a przyszłość jako kres świata i okres degradacji, zniedołężnienia.

Czas lokalny czyli każde miasto miało swój własny czas

W ciekawy sposób postrzegały czas poszczególne miejscowości w średniowieczu. Liczyły one czas miejscowo, zupełnie ignorując inne miejscowości. W związku z tym każda miejscowość miała swoją datę i własne lokalne początku związane z historycznymi wydarzeniami i postaciami.
ciekawostka: dlatego właśnie tak wiele historii miast i rodów zaczyna się od jakiejś ważnej postaci, na przykład od postaci Aleksandra Wielkiego w przypadku Grecji czy Juliusza Cezara w przypadku Rzymu.
Z kolei kultury oralne, czyli takie, które przekazują swoją kulturę wyłączne w formie ustnej postrzegają czas jako niezmiennie trwający w tej samej postaci, czyli mają skłonność do homeostazy. Wskutek czego przekształcają swoje ustne opowieści dostosowując do czasu teraźniejszego, na przykład zmieniają liczbę przodków w taki sposób, aby mit był bardziej współczesny.
ciekawostka: interesującą kulturą oralną charakteryzuje się koczownicze plemię afrykańskie – Tuaregowie, którzy mają w repertuarze piękne oralne eposy.

Od kiedy zegarek na rękę przestał być biżuterią? – 7 ciekawostek o zegarkach

Jaki zegarek jako pierwszy wylądował na Księżycu? A który zegarek poradził sobie podczas ekstremalnych warunków w Himalajach? Co zmieniła w historii czasomierzy I Wojna Światowa? Poznajcie 7 ciekawostek o zegarkach!

 

1
Zegarek w Himalajach

 

Pierwsza ciekawostka dotyczy zegarka marki Rolex. Marka ta kojarzy się ludziom na całym świecie z solidnością. I to nie tylko taką ziemską solidnością, a można wręcz powiedzieć, że podniebną, a właściwie himalajską. Otóż zegarek tej marki postanowił zabrać na swoją wyprawę „Himalaya Expedition” Sir Edmund Hillary w 1953 roku. Wyprawa ta była o tyle ważna, że Sir Edmund Hillary został pierwszym człowiekiem, który wspiął się na Mont Everest.
Jak wiadomo, w takich górach nie jest łatwo, panują tutaj ekstremalne warunki pogodowe. I zarówno Sir Edmund Hillary, jak i jego zegarek musieli znieść takie warunki jak wysokie ciśnienie, straszliwy mróz, skoki temperatury i mnóstwo innych czynników. Wielką zaletą tego zegarka jest to, że nie przestał on działać ani na chwilę.

 

2
Co zmieniła I Wojna Światowa?

 

Czy wiecie, że zegarki na rękę przed I Wojną Światową były uznawane na mało męskie? Wręcz kojarzone były z kobiecą biżuterią, taką jak bransoletka, kolczyki czy pierścionek. Może gdyby nie przyszła I Wojna Światowa to tak byłoby do dzisiaj…

Jednak wspomniana wojna zmieniła to, że zegarki wokół nadgarstków (zamiast jak wcześniej na szyjach) zaczęli nosić żołnierze podczas walki, bo tak im było po prostu wygodniej. Sprawdzanie w ten sposób czasu, bez sięgania do kieszeni, było po prostu szybsze, a żołnierze zyskali swobodę w używaniu broni. Oczywiście na pewno znalazła się grupa żołnierzy, którzy chcieli nosić czasomierze w bardziej tradycyjny sposób, ale i tak moda na zegarki wokół dłoni przebojem wtargnęła wkrótce do życia cywilnego. Zegarki na rękę odtąd były kojarzone z odwagą, czymś wręcz codziennym.

 

3
Zegarek z kalkulatorem – gadżet nie z tej ziemi?

 

Czy zszokowałoby Was to i czy uznalibyście to za nowatorskie, czy też wręcz futurystyczne, gdyby pan zegarmistrz zaproponował Wam zegarek z kalkulatorem? Raczej nie, ale 40 lat temu zegarki z wbudowanym kalkulatorem były gadżetami nie z tej ziemi. Zostały wprowadzone na rynek po raz pierwszy w 1970 roku. Z biegiem czasu moda na tego rodzaju czasomierze minęła, ale wtedy to było coś, czym można było się pochwalić w towarzystwie. Niemniej jednak obecnie nadal produkuje się takie zegarki.

 

zegarek
zegarek

4
Zegarek na księżycu

 

Omega Speedmaster Professional – oto czasomierz, który został wybrany przez NASA do lotu na księżyc, który odbył się 20 lipca 1969 roku. Neil Armstrong, Edwin Aldrin Jr. i Michaela Collins mieli te zegarki na ręce podczas lotu na Księżyc. Z kolei Edwin Aldrin Jr. miał ten zegarek podczas spaceru po Księżycu. Jak łatwo się domyślić, zegarki tej marki stały się wkrótce popularne, jak wszystko to, co związane z tą wyprawą.

 

5
Zegar słoneczny – jak mierzył czas?

 

Już najstarsze cywilizacje pragnęły mierzyć czas. Starożytni mieszkańcy Egiptu postanowili wykorzystać do pomiaru zegar słoneczny. Zresztą istniało już wówczas kilka jego wersji. Był to kamienny kształt z jedną wskazówką w środku podzieloną na 12 części. Wędrówka słońca po niebie sprawiała, że wskazówka rzucała cień na dany fragment tarczy zegara. Ze względu na związek z widocznością słońca, egipski zegar słoneczny nie był czynny w czasie nocy albo podczas mgły. Dlatego zaczęto szukać innych sposobów na mierzenie czasu. Co ciekawe, dzisiaj uważa się, że niektóre budowle megalityczne, takie jak Stonehenge pełniły rolę zegarów słonecznych. Dzisiaj zegary słoneczne pełnią raczej funkcję dekoracyjną, a straciły na znaczeniu już w XX wieku na skutek rozwoju technologii.

 

6
Jak działał grecki wynalazek?

 

Nad idealnym zegarem pracowali też starożytni Grecy i Rzymianie. Starożytny filozof Platon wynalazł zegar z alarmem. Czasomierz ten odmierzał czas za pomocą wody przepływającej między dwoma naczyniami. Gdy jedno z naczyń zrobiło się puste, mechanizm zwalniał do pojemnika ołowiane kule, które oznajmiały upływ czasu. Efektem pracy starożytnych Greków nad zegarem był antyczna Wieża Wiatrów, która jest uznawana za pierwszą na świecie staję meteorologiczną, łączącą zegar słoneczny, wodny i wiatrowskaz.

 

7
Klepsydra piaskowa i mecze szachowe

Bardzo ciekawym przełomem w historii zegarów był zegar piaskowy, czyli klepsydra. Czasomierz ten rozprzestrzenił się w późnym średniowieczu, a wieści o tym jak doskonałym narzędziem do mierzenia czasu jest piasek, rozchodziły się po Europie wraz ze wzrostem popularności podróży. Zaletą tego narzędzia było to, że mierzył czas niezależnie od warunków atmosferycznych czy pory dnia. Nawet dzisiaj klepsydry piaskowe są wykorzystywane, chociaż zdecydowanie częściej jako ozdoby domu. Klepsydry piaskowe wykorzystywane są podczas meczy szachowych. Po raz pierwszy zaczęto ich w ten sposób używać w 1861 roku. Wkrótce klepsydry zostały zastąpione zegarami szachowymi.